Tverezovs'ka Nina Safronivna (1940)

Sho y po moryu, da morechku, po tykhiy vodi,
Tam plavalo, plavalo azh dva lebedi.

Tam plavalo, da plavalo azh dva lebedi.
A to zh ne lebedyky – parni molodi.

Na pervomu da parnevi – shapka smuhova,
Na druhomu parnevi – lenta holuba.

Holubaya da lyentochka rozvyvayet'sya,
Za kozakom divchyna pobyvayet'sya.

– Ne vbyvaysya da, divchyno, ne vbyvays' za mnoy,
Bo pryyde te vremʼyachko rozstat'sya z toboy.

Oy misyatsyu, da misyatsyu, ty bratiku moy,
Osvity dorizhen'ku do vdovushky v dvor.

A v vdovushky, da v dvoryku, dochka moloda,
Po kymnati khodyt', cheshe volosa.

Rybalka, molodesen'kyy, nad berezhkom sydiv,
/ A ocheret, hustesen'kyy, tykhen'ko sheveliv. / 2

Odnu zh ocheretynon'ku rybalka izlomyv,
/ A z neyi vin sopilochku na zhal' sobi zrobyv. / 2

Zrobyv zhe zh vin sopilochku, zahrav yiy, shcho zumiv,
A iz ts'oyi sopilochky pochavsya dyvnoy spiv.

– Rybalka zh, molodesen'kyy, bud' laska, ne ihray,
Ne much moho serdesen'ka, zhalyu ne zavdavay.

My raz poshly do richen'ky, na berezhok krutyy,
Dyvytysya na zori, na misyats' zolotoy.

I tam zhe zh bilya richen'ky kokhannya zapytav,
Ya slukhat' ne skhotila, a vin ubʼyu skazav.

Ubʼyu, ubʼyu y zarizhu, i vyynyav hostryy nizh,
Teper zhe nadi mnoyu i ocheret poris.

Teper zhe zh nadi mnoyu i ochert roste,
Otse zh moye kokhannyachko, otse moye y use.

Oy hayu zh, da miy hayu,
/ Da y hustyy – ne prohlyanu. / 2

Da y hustyy, da y zelenyy,
/ Da tsey kray, oy da y neveseloy. / 2

Da y pustyla zh myloho,
Yak holuba syzoho,
Da y teper oy da y e spoymayu.

Da khoch spoymat' – spoymayu
/ Day uzhe zh ne takoho. / 2

/ Da ne pryhortayet'sya / 2
Moye sertse zh da y do yoho.

Day oy muzhe zh, miy muzhe,
/ Da y ne byy mene duzhe. / 2

Zelenaya vyshnya z-pid korenya ziyshla.
Oddala mene maty, de ya y ne pryvychna.

Ya vyydu zh na horu da y kryknu do dvoru:
– Vary, maty, vecheryu shche y na moyu dolyu.

Varyla, varyla – ni malo, ni troshky:
– Nemaye tobi, donyu, ni mysky, ni lozhky.

Ya mysku pobyla, a lozhku spalyla,
Idy ty, moya donyu, de lito robyla.

– Ty zh dumayesh, mamo, sho ya tut panuyu,
Pryydy, ty, podyvysya, yak ya tut horyuyu.

Ty zh dumayesh, mamo, sho ya tut ne plachu,
Za dribnymy sl'ozamy ya y stezhky ne bachu.

Ty zhaduyesh, mamo, nedilyu y vivtorok,
A ya zh tebe, mamo, na den' raziv sorok.

Da y na tim botsi, da y na tolotsi,
/ Da y tsyhany stoyaly. / 2

Da y pomizh tymy, da y tsyhanamy,
/ Da y tsyhanka y vorozhka. / 2

Da do tiyeyi, da y tsyhanochky,
/ Da y vtoptana dorozhka. / 2

Da y utoptala da y tu dorozhku
/ Da y divchynon'ka, da y khodya. / 2

Da y ty, tsyhanko, da y ty, vorozhko,
/ Da y vol'ny moyu da volyu. / 2

Da zroby y tomu, da y kozakovi,
/ Da y shchob hulyav zi mnoyu. / 2

Da y ne day tomu, da y kozakovi,
/ Da y ne shchastya, y ne doli. / 2

Pid hrushoyu, pid kolyuchoyu, Marusya hulyala,
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, Marusya y hulyala.

Vona y hulyala, kovry vyshyvala, kovry vyshyvyvala.
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, kovry vyshyvyvala.

Kovry vyshyvyvala, na blyudo skladala, na blyudo skladala.
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, na blyudo skladala.

Na blyudo skladala, svekru y odsylala, svekru y odsylala.
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, svekru y odsylala.

– Oy svekore, ridnyy batechku, pryymy moyi dary.
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, pryymy moyi dary.

Moyi zhy dary, dary neprostiyi, kovry zolotiyi.
Oy yehe, lyuli, vo yehe, lyuli, kovry zolotiyi.

Khodyt' divka da ponad morem,
Synye more hraye,
Khoche divka vtopytysya –
More ne pryyma[ye].

Pryymy, more, da pryymy, synye,
Pryymy, mat' rodnaya,
Pryymy, more, pryymy, synye,
Pryymy, mat' rodna[ya].

Synye zh more da ne pryymaye,
Nen'ka vyhanyaye.
Synye more zh ne pryymaye,
Nen'ka vyhanya[ye].

Meni nen'ka hovoryla,
Chasto povtoryala:
– Ne lyuby zh ty zhonatoho,
Bo dolya propa[la].

A ya zh nen'ky da ne slukhala,
Da y sviy rozum mala,
Polyubyla y zhonatoho,
V bol'nytsyu popa[la].

A v bol'nytsi da dvi sestrytsi,
V obokh kari hlazky,
Odna dyelayet' ukoly,
Druha – perevʼyaz[ky].

Khode zh doktor po bol'nytsi,
Hazetu chytaye,
Za shcho, za shcho, bidne dytya,
V bol'nytsi strada[ye.]

* Khode doktor po bol'nytsi
Na n'om syni bryuky,
Oy yak meni zh nadoyily
Dokhtors'kiyi ruky.

* Slova dokazaly bez spivu.

Ikhav chumak iz Krymu y dodomu
Da y stav nichku nochuvaty.

Da y stav nichku nochuvaty
V tykhim poli, v rokim rozdolli,
Tam kosari sino kosyat'.

Tam kosari sino kosyat',
Vony kosyat' zelenoye sino,
Azh krovavyy pot illyet'sya.

Azh krovavyy pot illyet'sya,
Lezhyt' chumak v kholodku pid vozom
Da y z kosarykiv smiyet'sya.

Da y z kosarykiv smiyet'sya.
– Smiysya, smiysya, o chumache Makare,
Za smikh tobi hore bude.

Za smikh tobi hore bude.
Yak nastane osin' doshchovaya,
Stanut' voly prystavaty.

Stanut' voly prystavaty.
Yak nastanut' snihy da morozy,
Nichym voliv hoduvaty.

Nichym voliv hoduvaty.
Bere chumak puhu da y nalyhach,
Da yde sino kupuvaty.

Da yde sina kupuvaty.
– Zdorov, zdorov, pane khazyayinu,
Proday moyim volam sina.

Proday moyim volam sina.
– Ne prodasy moyim volam sina,
Proday yachnoyi solomy.

Oy hore zh tiy chaytsi, chayochtsi-nebozi,
Shcho vyvela chayenyatok v stepu pry doro[zi].

Yikhaly chumaky, veselo spivaly,
Staru chayechku zihnaly, chayenyat zabra[ly].

A chayochka vʼyet'sya, ob dorohu bʼyet'sya,
K syriy zemli prypadaye, da chumakiv blaha[ye]:

– Oy vy, chumachen'ky, slavni kozachen'ky,
Vernit' moyikh chayenyatok, vony shche malen'[ki].

– Ne vernemo, chayko, ne vernem, neboho,
A yak vernem chayenyatok, poletysh ty v ne[bo].

– Ne budu letity, budu tut sydity,
Budu vashykh voliv pasty, da budu y zaverta[ty].

Budu zavertaty,
Z rublenoyi krynychen'ky da budu zh napuva[ty].

Viter viye, da shche y povivaye, da,
Maty dochku pro zhyttya pytaye:

– Skazhy zh, donyu, yake v tebe hore, da?
– Spytay, maty, siroho y utyaty.

Sire zh utya na mori nochuye, da,
Vono moye vse horechko chuye.

Perve hore – svekrukha lykhaya, da,
Druhe hore – dytyna malaya.

Druhe hore – dytyna malaya,
Treytye hore – cholovik revnyvyy.

Treytye hore – cholovik revnyvyy.
Sam vin yide y u pole y oraty.

Sam vin yide u pole y oraty,
Mene bere voliv pohanyaty.

Oy vy, voly, voly krutorohi,
Vernit' meni lychko y chorni brovy.

Oy vy, voly, siri y poloviyi, da,
Vernit' meni lita molodiyi.

Ty, krapyvka moya, ty, zhalyuchaya da,
Ty, svekrukha moya, da zla-prezlyuchaya.

Ty, svekrukha moya, zla-prezlyuchaya.
Posylala mladu da v pole zhaty odnu.

Posylala mladu v pole zhaty y odnu.
Oy ya zhala, mlada, da azh do vechora.

A vechirn'oy poroy snopy znosyla,
Snopy znosyla ya, oy dytya brosyla ya.

Potrichalo mladu azh try volky, odnu:
– Oy vy, volky moyi, da, volky syeryn'kyye.

Chy ne bachyly vy da y dytyaty moho?
Prervyyy vovk iskazav: "Da ya y dytyatko vydav".

Druhyy vovk iskazav: "Ya y dytya kolykhav".
Treytiy vovk iskazav: "Da ya y dytya rozirvav".

Yak vernulas' mlada da y na nyvochku, da
Podyvylas' mlada o da y u kolysochku:

– Ty, kolyska moya, rozmal'ovanaya,
Ty, dytyna moya, da ty rozirvanaya.

Da y letiv zhe zh voron
Cherez sad zelenyy,
Stav kalynochku klyuvat'.

Da y lyubyv paren'
Molodu divchynon'ku,
Da y stav yeyi zabuvat'.

Da y stav yeyi zabuvat',
Da y vona vzyala yoho – y otruyila,
Da y stala yoho pytat':

– Da choho zh ty, mylyy,
Choho, chornobryvyy,
Choho syl'no zazhuryvs'?

– Da y bolyat' zhe zh ruchky,
Da y bolyat' nozhky,
Bolyt' mene holova.

– Da chy od pyva,
Chy od horilochky,
Chy y od sladkoho vyna?

– Da y ne y od pyva,
Da y ne 'd horilochky,
Ne od sladkoho vyna.

Da y od tiyeyi oy da y otrutochky,
Shcho vchora meni dala.

Da y pokhovay zhe zh
Mene, chornobryva,
De skhodyat'sya try shlyakhy.

Da y odyn zhe shlyakh zhe –
Da y na Moskivshchynu,
Druhyy shlyakh zhe – na Kavkaz.

Druhyy shlyakh zhe – na Kavkaz,
Da treytiy shlyakh zhe – do richky Dunayu,
Tam ty mene pokhovay.

– Oy vyshen'ka zh, chereshen'ka,
Chom yahid ne rodysh?
Molodaya divchynon'ka, da
Chom hulyat' ne khodysh?

– Oy rada b ya yahid rodyt' –
Hillyachko vsykhaye.
Oy rada b ya hulyat' khodyt' –
Mylyy spokydaye.

Khodyt' pavych po horodu
Da y pirʼyachko hube.
Ne vir, divko, kozakovi,
Shcho vin tebe lyubyt'.

Oy khoch lyube, da khoch ne lyube –
Blyzen'ko sidaye.
Vin z tvoyeyi holivon'ky
Y uma vyviryaye.

Uvyviryv, uvyviryv – da shche y nasmiyavsya.
Nashcho zh tobi, divchynon'ka,
Dlinnyy volos zdavsya.

Dlinnyy volos, dlinnyy volos,
A um koroten'kyy.
Nasmiyavsya z divchynon'ky
Kozak moloden'kyy.

Oy kovalyu, koval' moloden'kyy,
Chom ne kuyesh zhaliza tonen'ko?

Chy y u tebe zheliza nemaye,
Chy y u tebe stali ne khvataye?

Yest' u mene zhelizo, y stalyna,
Yest' u mene divka Kateryna.

Vona zh mene syl'no zazhuryla,
Shcho zvechora dytynu zrodyla.

Shcho zvechora dytynu zrodyla,
A spivnochi vse Boha prosyla:

– Oy day, Bozhe, snihu da morozu,
Shchob zaneslo vsi stezhky y dorozhky.

Shchob ne znaly, kudy ya y khodyla,
Shchob ne znaly, koho ya y nosyla.

Ya y nosyla dytynu koval's'ku –
Da vkynula v krynychen'ku pans'ku.

Shcho y u poli krynychen'ka pans'ka,
Tam plavaye dytyna koval's'ka.

Yak posiyav yachmin', zhyto
Da y nikomu bulo zhat'.

Da y nikomu bulo zhat',
Zhyto zhaty, dozhynaty,
A yachmenyu dovʼyazat'.

A yachmenyu dovʼyazat',
Vyydy, divko, vyydy, krasna, da
Pomozhy nam zhyto zhat'.

Pomozhy nam zhyto zhat',
Oy rada b ya y vykhodyty, da
Bystra richka za horoy.

Bystra richka za horoy,
Za horoyu, za krutoyu, da
Tam miy mylyy pyv, hulyav.

Tam miy mylyy pyv, hulyav,
Pid pravoyu ruchen'koyu da
Chuzhu mylochku derzhav.

Chuzhu mylochku derzhav,
A sam sobi dyvuvavsya, da
Oy yakyy ya hlupyy stav.

Oy yakyy ya hlupyy stav,
Svoyu mylochku pokynuv, da
Chuzhu svoloch lyubyt' stav.

Chuzhu svoloch lyubyt' stav,
A ya z horya da z dosady, da
Poydu v t'omnyye lyesa.

Poydu v t'omnyye lyesa,
Ne dokhodyu ya y do lyesu, da
Na vstryech lyutyye zvirya.

Na vstryech lyutyye zvirya,
Oy vy zvyeri, lyuty zvyeri, da
Razorvitye vy myenya.

Razorvitye vy myenya,
Moyo tyelo zh odnesitye, da
Azh do myloho dvora.

– Kalyno-malyno, chom ne protsvitayesh,
Moloda divchyno, ey, chom stoyish-dumayesh?

– Ya stoyu, dumayu, shche y dumaty budu,
Lyubyla, kokhala, ekh, povik ne zabudu.

A v nedilyu vrantsi – shche y sontse ne skhodyt',
A vzhe zh miy mylen'kyy, ekh, po kazarmi khodyt'.

Po kazarmi khodyt', hostru shablyu nosyt',
Hostru shablyu nose, ekh, komandyra prose:

– Komandir, nachal'nyk, odpusty d domu,
Ostavyv divchynu, ekh, ne vruchyv nikomu.

– Vidpishchu dodomu da shche y ne samoho,
Vidpushchu z toboyu, ekh, konya voronoho.

Konya voronoho, shche y nove sidel'tse,
Poyizzhay, kozache, ekh, rozveselyay sertse.

Kozachen'ko yide, vorota mynaye,
A divchyna vyyshla, ekh, kozaka pytaye:

– Oy kuda zh ty yidesh, vorota mynayesh,
Ya tvoya divchyna, ekh, khiba ty ne znayesh?

– Yaka zh ty, divchyna, yaka zh ty, kokhana,
Ya y za hory skryvsya, ekh, ty syna prydbala.

– Ya y ne sama dbala, dbaly my z toboyu,
Dbaly my z toboyu, ekh, v luzi pid kalynoyu.

Ya y ne sama dbala, dbaly vdvokh z toboyu,
Khiba ty zabuvsya, ekh, yak hulyav zi mnoyu.

Nad ozerom chayochka v'yet'sya,
Yiy nyehdye, byednyazhechke, syest'.

Oy tam, u lyesu, u lyesochku,
Nash polk v okruzhen'i stoyal.

Patronov u nas ne khvataye,
Snaryadov davno uzhe nyet.

A tam, pod kustom, pod kustochkom,
Boyets molodoy pomiral.

Nakryt on byl syeroy shynellyu,
Tikhon'ko rodnykh vspomynal.

Proshchaytye, papasha y mamasha,
I ty, dorohaya sestra.

Proshchaytye vy, dyetky-malyutky,
I ty, molodaya zhena.

A ya bol'she vas ne uvizhu,
Proshu pozabytes' menya.